Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), 1980 yılında başlatıldığı günden bu yana büyük bir bölgesel kalkınma hamlesine dönüşerek, suya dayalı entegre projeleri ile dikkat çekiyor. Projenin enerji alanındaki fiziki tamamlanma oranı %92'yi bulurken, sulamaya açılan alanların ise yaklaşık üçte ikisi tamamlanmış durumda. GAP, bölgesel kalkınma sürecinde yaşanan bazı zorluklara rağmen hala ülkenin en büyük projelerinden biri olma özelliğini taşıyor.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz başkanlığında, 29 Aralık 2024 tarihinde Şanlıurfa'da gerçekleştirilen Ekonomi Koordinasyon Kurulu toplantısında GAP’ın bölge kalkınmasına olan katkısının arttırılması gerektiği altını çizdi.Yapılan açıklamada, GAP’ın tarım sektörünü itici güç olarak kullanacağı ve bu alandaki çalışmaların hızlandırılacağı belirtilerek, projeye olan bakış açısının yenilenmesi gerektiği ifade edildi.
GAP’ın ana hedeflerinden biri bölgesel kalkınmayı sağlamak, bölgesel eşitsizlikleri azaltmak ve ekonomik koşulları iyileştirmektir. Ancak, GAP kapsamında yapılan sulama projelerinin kademeli olarak devreye girmesiyle birlikte, beklenen gelişmelerin bir kısmı hala gerçekleşmemiştir. Sulamaya açılan 680 bin hektar alan ile bölgedeki sosyo-ekonomik gelişme hızlanmış olsa da, tarıma dayalı sanayi ve katma değerli üretim hala istenilen düzeye ulaşmamıştır.
Bölgedeki gelişmeler ise bazı illerde yoğunlaşmış, Gaziantep, Şanlıurfa ve Diyarbakır gibi iller öne çıkarken, diğer illerde bu gelişmelerin yayılma süreci gecikmiştir. GAP’ın, bölgeye sağladığı gelir dağılımındaki iyileşme yeterli seviyeye ulaşamamış ve özellikle tarım, sanayi ve ticaretin bütünleşmesi konusunda ilerleme sağlanamamıştır.
Toprak mülkiyeti dağılımındaki eşitsizlik de GAP’ın ilerlemesini zorlaştıran önemli bir faktördür. GAP Bölgesi'ndeki çiftçilerin %6’sı topraksızken, hane halkının %51’i 50 dekardan daha az toprağa sahiptir. Bu durum, modern tarım ve sulama tekniklerine geçişi engellemektedir. Ayrıca, bölgede aşiret yapısının hâkim olması nedeniyle toprakların büyük bir kısmı sınırlı bir grup tarafından işletilmektedir.
Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nun açıklamaları, GAP’ın bölgedeki etkisini artırmak adına tarıma dayalı sanayiye yönelik devlet desteğinin arttırılmasını ve tarım sanayi bütünleşmesinin sağlanmasını hedeflemektedir. Ayrıca, bölgedeki küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi, teknoloji ve bilgilendirme çalışmalarının artırılması gerekmektedir. Organik tarım, modern tarımsal sulama ve yenilenebilir enerji projelerinin hızlandırılması gerektiği de vurgulanmıştır.
GAP’ın stratejik önemi, bölgedeki yeni jeopolitik gelişmeler ve iklim değişikliği ile birlikte daha da arttı. Suriye’de yaşanan son gelişmeler, GAP’ın ekonomik ve stratejik anlamda önemini bir kez daha ortaya koydu. GAP, tüm bölgenin istikrarına katkı sağlayabilecek büyük bir potansiyel sunuyor ve bölgedeki yeni jeopolitik durumu dikkate alarak, projenin hem korunması hem de yeni bir anlayışla tamamlanması gerektiği ifade ediliyor.
Mahreç :Haber Merkezi
Yorumlar
Kalan Karakter: