Diyarbakır’ın tarihinin çok eskilere dayandığını önceki yazılarımda belirtmiştim. Bu denli eski bir yerleşim yeri, konum itibari ile özel bir yerde olur. Diyarbakır’da tam da coğrafi olarak böyle bir konuma sahip; Mezopotamya ve Anadolu arasında en önemli geçiş noktalarından biri dersek abartmış olmayız. 

Eee böyle önemli konumda bulunan bir şehrin de geleni-gideni çok olur. Zamanın imkanlarına göre de devreye hemen Hanlar girer.

Evet, bu yazımda da sizlere Diyarbakır’ın tarihi Hanlarını tanıtmaya çalışacağım.

HÜSREV PAŞA (DELİLER) HANI

Deliler Hanı olarak bilinen han, 1527 yılda Hüsrev (Huüsrev) Paşa tarafında yapıldığı ilgili kaynaklarda belirtilmiştir. Her ne kadar hanın asıl ismi Hüsrev Paşa Hanı olsa da, İslam ülkelerinden Hicaza gidecek olan hacı adaylarını götürecek rehberlerin yani Delilerin konaklandığı han olması sebebi ile halk arasında; Deliler Hanı olarak söylenmektedir.

Yapının özelikleri; iki katlı olup, 120 odadan oluşuyor.  Günümüzde turistik otel olarak kullanılmaktadır. 

HASAN PAŞA HANI

Diyarbakır deyince akla hemen gelen diğer bir tarihi mekanda Hasan Paşa Hanıdır.  Hanın duvarlarında yer alan kitabeye göre Hasan Paşa Hanı 1572-1575 yılları arasında yapıldığı belirtiliyor. 
Hasan Paşa Hanı Diyarbakır merkez Sur İlçesi’nde bulunuyor. Han bodrum katında yer alan ahır ile birlikte üç katan oluşuyor. Hanın tam ortasında geniş bir avlu var. Ayrıca yapının planı dikdörtgen şekilde inşa edilmiştir. 

Birçok restorasyon geçiren han, tarihi havasını korumakla birlikte günümüzde restoranlar, kahvaltıcılar ve antika eşyaların yanı sıra süs malzemeleri satılan dükkanlar bulunuyor.

SÜLÜKLÜ HAN

Diyarbakır’ın eşsiz güzellikte tarihi hanı, Sülüklü Handır. Tarihi kaynaklarda belirtildiği üzere han, Atike Hatun ve Kardeşi Hanlilioğlu Mahmut Çelebi tarafında 1683 yapıldığı yönündedir. 

Hana Sülüklü Han isminin verilmesi, hanın ortasında bulunan kuyudan geçmişte sülüklerin hekimler tarafında şifa niyetine kullanmasından kaynaklıdır. Günümüzde söz konusu kuyu kurumuş vaziyette. Sülüklü Han, siyah bazal taştan yapılmıştır.  Restore edilmiş han günümüz de kafe olarak işlev görmektedir.

Diyarbakır gibi tarihi bir kenti birkaç yazıya sığdırmak zor, en iyisi siz Sülüklü Han’da bir Menengiç Kahvesi için, bende Diyarbakır’ı yazmaya bir sonraki yazımda devam edeyim.